Połączenie odbioru telewizji satelitarnej i naziemnej w jednym systemie antenowym to popularne rozwiązanie, które pozwala na dostęp do szerokiego pakietu kanałów, zarówno bezpłatnych, jak i tych oferowanych przez komercyjnych operatorów. W wielu gospodarstwach domowych, szczególnie tych zlokalizowanych na obszarach miejskich i podmiejskich województwa mazowieckiego, takie połączenie jest nie tylko wygodne, ale często konieczne, aby zapewnić stabilny odbiór wszystkich stacji. Właściwy montaż anteny satelitarnej oraz naziemnej wymaga jednak odpowiedniej wiedzy, staranności i niekiedy pomocy doświadczonego instalatora z Serwis Canal+, który dysponuje nie tylko narzędziami, ale również specjalistycznym sprzętem pomiarowym. W tym artykule krok po kroku omówimy, jak przygotować się do takiej instalacji, jakie elementy będą potrzebne oraz na co zwrócić szczególną uwagę, aby cały system działał niezawodnie przez długie lata.

Przygotowanie projektu i dobór komponentów

Zanim przystąpimy do montażu anteny, warto dokładnie zaplanować całą instalację. Pierwszym krokiem jest sprawdzenie, z jakich nadajników naziemnych możemy odbierać sygnał w naszej lokalizacji. Dla województwa mazowieckiego głównymi nadajnikami są Raszyn oraz Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, ale w zależności od konkretnej miejscowości warto sprawdzić również inne pobliskie wieże, na przykład w Nowym Dworze Mazowieckim czy Radomiu. Mapy zasięgu multipleksów DVB-T2 są ogólnodostępne w internecie, a wielu producentów sprzętu oferuje także narzędzia do symulacji pokrycia terenu. Jeśli chodzi o telewizję satelitarną, to dla polskich odbiorców kluczowa jest pozycja Hot Bird 13°E, z której nadawane są kanały platform cyfrowych takich jak Polsat Box czy Canal+ oraz wiele programów free-to-air. Do odbioru sygnału z tej pozycji orbitalnej w naszym regionie kraju zazwyczaj wystarczy antena o średnicy 80 cm, choć w niektórych przypadkach, na przykład przy występowaniu znaczących przeszkód terenowych, może okazać się konieczne użycie większego talerza, na przykład o średnicy 90 cm lub nawet 100 cm. W ofercie sklepów znajdziemy wiele modeli anten offsetowych, które sprawdzą się w tej roli, na przykład Strong SRT 90 czy Triax TD 88. Do wyboru mamy również anteny stalowe oraz aluminiowe, przy czym te drugie są lżejsze i bardziej odporne na korozję, co ma znaczenie przy montażu na zewnątrz. Kolejnym kluczowym elementem jest konwerter LNB. W przypadku prostych instalacji z jednym odbiornikiem sprawdzi się pojedynczy konwerter Single, ale jeśli planujemy podłączyć kilka telewizorów, warto od razu zainwestować w model z wieloma wyjściami, na przykład Twin, Quad lub nawet Octo. Wśród polecanych produktów warto wymienić chociażby Inverto Black Ultra nebo TechniSat Single. Do odbioru sygnału naziemnego DVB-T2 potrzebujemy anteny dostosowanej do pasma UHF, a czasami również VHF, jeśli w naszej okolicy nadawane są multipleksy w tym paśmie. W Warszawie i okolicach większość multipleksów nadawana jest w paśmie UHF, więc zazwyczaj wystarczy antena szerokopasmowa, na przykład typu Yagi lub log-periodyczne. Popularne modele to między innymi Antena DVB-T2 Triax TMP 91 czy Emme Esse A 8110. Warto zwrócić uwagę na wzmocnienie anteny, które dla dobrego odbioru w warunkach miejskich powinno wynosić co najmniej 12-14 dBi dla pasma UHF. Jeśli mieszkamy w rejonie o nieco słabszym zasięgu, można rozważyć zakup anteny z wbudowanym wzmacniaczem, na przykład model Delta SMK 50 lub DSC 550.

Do połączenia sygnału satelitarnego i naziemnego w jednym przewodzie koncentrycznym niezbędny będzie multiswitch. To urządzenie, które pozwala na dystrybucję sygnału z jednego lub dwóch konwerterów satelitarnych oraz jednej lub dwóch anten naziemnych do wielu odbiorników. Na rynku dostępne są multiswitche o różnej liczbie wejść i wyjść, na przykład model Vision V40-852 z 8 wyjściami czy bardziej zaawansowany TechniSat MULTISWITCH 9/8. Przy wyborze multiswitcha należy zwrócić uwagę na pasmo pracy, które powinno obejmować zakres 5-862 MHz dla telewizji naziemnej oraz 950-2400 MHz dla sygnału satelitarnego. Nie zapominajmy również o przewodach koncentrycznych. Powinny to być kable o dobrej jakości, z pełnej miedzi, o impedancji 75 omów i niskim tłumieniu. Polecane modele to na przykład Triset 113 dB lub Signal E1015. Do łączenia poszczególnych elementów instalacji potrzebujemy złącz F, zwanych również złączami satelitarnymi, oraz rozgałęźników i splitterów. Warto inwestować w złącza mosiężne, które zapewniają lepszy kontakt i są bardziej trwałe, na przykład model Emme Esse F-01. Pamiętajmy, że każda nieprawidłowo założona wtyczka może powodować problemy z odbiorem, dlatego warto zwrócić na to szczególną uwagę lub zlecić montaż anteny doświadczonemu fachowcowi.

Montaż masztu i mocowanie anten

Kluczową kwestią dla stabilności całej instalacji jest solidny maszt oraz prawidłowe zamocowanie wszystkich anten. Maszt powinien być przymocowany do ściany budynku lub do konstrukcji dachu w sposób zapewniający odporność na silne wiatry, które nie są rzadkością w naszym klimacie. Do mocowania na ścianie ceglanej lub betonowej najlepiej użyć kotew chemicznych lub stalowych kołków rozporowych, które gwarantują wysoką wytrzymałość. Jeśli decydujemy się na montaż na dachu, warto wybrać uchwyty krokwiowe. Pamiętajmy, że maszt musi być ustawiony pionowo, co możemy sprawdzić za pomocą poziomicy. Na maszcie montujemy najpierw antenę satelitarną, a poniżej niej antenę naziemną. Należy zachować między nimi odpowiedni odstęp, co najmniej 80-100 cm, aby uniknąć wzajemnych zakłóceń i cieniowania. Antena satelitarna powinna być zamontowana na solidnym uchwycie, który pozwala na precyzyjne ustawienie zarówno w azymucie, jak i w elewacji. Popularne są uchwyty ścienne oraz masztowe, na przykład Triax TM 100 lub Strong SRT M01. Po zamocowaniu anteny satelitarnej przystępujemy do instalacji anteny naziemnej. W przypadku używania dwóch anten naziemnych, na przykład do pasma UHF i VHF, montujemy je na tym samym poziomie, ale w odpowiedniej odległości od siebie, aby się nie zakłócały. Do połączenia sygnałów z dwóch anten naziemnych używamy sumatora UHF/VHF, na przykład model Delta OU 02. Ważne jest, aby wszystkie elementy mocujące były wykonane z materiałów odpornych na korozję, na przykład ze stali nierdzewnej lub ocynkowanej, co przedłuży żywotność instalacji. Montaż anteny satelitarnej oraz naziemnej na jednym maszcie wymaga precyzji, a nieprawidłowe wykonanie może skutkować koniecznością późniejszej naprawy anteny przez fachowca, co wiąże się z dodatkowymi kosztami.

Ustawienie anteny satelitarnej i naziemnej

Właściwe ustawienie anten jest kluczowe dla uzyskania optymalnego sygnału. Zacznijmy od anteny satelitarnej. Jej ustawienie wymaga odnalezienia pozycji satelity Hot Bird 13°E. Potrzebne nam są trzy parametry: azymut, elewacja oraz polaryzacja. Wartości te różnią się w zależności od lokalizacji odbiorcy. Dla Warszawy azymut wynosi około 164 stopnie, elewacja 30 stopni, a polaryzacja dla konwertera ustawiana jest przez obrót samego LNB, tak aby znacznik na obudowie znajdował się na godzinie 7:00, patrząc od frontu anteny. Dokładne wartości dla konkretnego miejsca można obliczyć za pomocą kalkulatorów online lub specjalnych aplikacji na smartfony.

Do ustawienia anteny satelitarnej niezbędny jest miernik sygnału satelitarnego lub, w prostszych instalacjach, wykorzystanie wskaźnika siły sygnału w menu odbiornika satelitarnego. Prace ułatwi nam również pomoc drugiej osoby, która będzie obserwowała wskazania na telewizorze. Ustawienie zaczynamy od wypoziomowania masztu i zamocowania uchwytu anteny. Następnie ustawiamy przybliżony kąt elewacji, korzystając z podziałki na uchwycie. Delikatnie obracamy antenę w lewo i prawo, szukając sygnału. Gdy miernik wskaże obecność sygnału, precyzyjnie regulujemy pozycję, aby uzyskać maksymalną możliwą siłę i jakość. Na koniec dokręcamy wszystkie śruby mocujące. Pamiętajmy, że nawet niewielkie przesunięcie anteny, rzędu kilku milimetrów, może znacząco wpłynąć na jakość odbioru. Ustawienie anteny naziemnej jest nieco prostsze, ponieważ nie wymaga tak dużej precyzji. Antenę kierunkową ustawiamy w stronę najbliższego nadajnika. Dla nadajnika Raszyn będzie to kierunek południowy, a dla PKiN - centralny. Do ustawienia anteny naziemnej również możemy użyć miernika lub polegać na wskaźniku w telewizorze. Warto sprawdzić siłę sygnału dla wszystkich multipleksów, ponieważ optymalne ustawienie może nieznacznie różnić się dla różnych częstotliwości. Jeśli korzystamy z dwóch anten naziemnych, na przykład do UHF i VHF, każdą z nich ustawiamy indywidualnie. Po ustawieniu wszystkich anten łączymy je za pomocą przewodów z multiswitchem, a następnie sprawdzamy odbiór na wszystkich telewizorach w domu. W przypadku problemów z sygnałem, na przykład brakiem niektórych kanałów lub niestabilnym odbiorem, konieczna może być weryfikacja połączeń lub nawet ponowne ustawienie anteny. W takich sytuacjach warto skorzystać z usług profesjonalnego instalatora, który dysponuje odpowiednim sprzętem pomiarowym i doświadczeniem.

Podłączanie i konfiguracja odbiorników

Po zamontowaniu i ustawieniu anten oraz poprowadzeniu okablowania przychodzi czas na podłączenie i skonfigurowanie odbiorników. W nowoczesnych instalacjach multiswitch jest sercem całego systemu. To do niego podpinamy kable od konwertera satelitarnego oraz od anteny naziemnej. Następnie z wyjść multiswitcha prowadzimy przewody do poszczególnych gniazd abonenckich w domu. Każde gniazdo, na przykład typu SAT/FM/DVB-T, powinno być podłączone oddzielnym kablem bez żadnych rozgałęzień po drodze. Do gniazd podpinamy następnie odbiorniki telewizyjne. W przypadku telewizji satelitarnej potrzebny będzie dekoder, chyba że telewizor posiada wbudowany tuner satelitarny DVB-S2. W drugim przypadku do odbioru kanałów kodowanych i tak będzie potrzebna karta abonencka lub dedykowany dekoder operatora. Telewizja naziemna DVB-T2 jest odbierana przez tuner wbudowany w telewizor, więc nie wymaga dodatkowego dekodera. Po podłączeniu wszystkich urządzeń przystępujemy do ich konfiguracji. W przypadku tunera satelitarnego należy przeprowadzić automatyczne lub ręczne wyszukiwanie kanałów z satelity Hot Bird 13°E. W menu dekodera ustawiamy typ LNB na Single lub Universal, w zależności od używanego konwertera. Dla telewizji naziemnej w telewizorze wybieramy opcję automatycznego skanowania kanałów. System sam powinien odnaleźć wszystkie dostępne multipleksy. Jeśli po skonfigurowaniu odbieramy wszystkie kanały, zarówno satelitarne, jak i naziemne, oznacza to, że instalacja została wykonana poprawnie. Jeśli jednak występują problemy, na przykład brakuje niektórych multipleksów naziemnych lub kanałów satelitarnych, należy sprawdzić połączenia kablowe, ustawienie anten oraz konfigurację multiswitcha. W razie trudności z diagnozą problemu warto wezwać montera, który specjalizuje się w naprawie anteny satelitarnych i naziemnych. Fachowiec cyfra.tv dysponujący analizatorem widma lub miernikiem cyfrowym szybko zlokalizuje źródło usterki i przywróci prawidłowe działanie systemu.

Najczęstsze problemy i konserwacja instalacji

Nawet najlepiej wykonana instalacja antenowa może z czasem wymagać regulacji lub naprawy. Czynniki atmosferyczne, takie jak silny wiatr, opady śniegu czy gołoledź, mogą zmienić ustawienie anteny lub uszkodzić elementy systemu. Jednym z najczęstszych problemów jest osłabienie sygnału lub całkowity zanik odbioru. Przyczyn może być wiele, od obluzowania się śrub mocujących antenę, przez uszkodzenie kabla koncentrycznego, po awarię samego multiswitcha lub konwertera LNB. W pierwszej kolejności warto sprawdzić wszystkie połączenia kablowe, czy są szczelne i nie ma śladów korozji na złączach F. Następnie należy zweryfikować, czy antena nie została przesunięta przez wiatr lub czy na czaszy nie nagromadził się śnieg lub lód, który blokuje odbiór. Kolejnym krokiem jest sprawdzenie działania multiswitcha oraz konwertera. Jeśli mamy taką możliwość, warto podłączyć odbiornik bezpośrednio do konwertera satelitarnego, pomijając multiswitch, aby wykluczyć jego awarię. W przypadku anteny naziemnej podobnie - podłączamy telewizor bezpośrednio do kabla wychodzącego z anteny. Jeśli sygnał wróci, winowajcą jest najprawdopodobniej multiswitch lub inne elementy instalacji zbiorczej. Innym częstym problemem są zakłócenia, które objawiają się "płatami śniegu" na ekranie, pikselozą lub przerwami w odbiorze. Zakłócenia mogą być spowodowane przez uszkodzony kabel, nieprawidłowo założone złącza lub bliskie sąsiedztwo urządzeń emitujących silne pole elektromagnetyczne, na przykład routerów Wi-Fi, kuchenek mikrofalowych czy silników elektrycznych. Aby zminimalizować ryzyko zakłóceń, należy używać kabli o dobrym ekranowaniu oraz wysokiej jakości złącz. Warto również regularnie konserwować instalację, sprawdzając mocowania anten i stan przewodów. Raz na kilka lat warto wezwać instalatora, który dokona przeglądu całego systemu, sprawdzi siłę sygnału na wejściu do budynku i w razie potrzeby dostroi ustawienia anten lub wymieni zużyte elementy. Profesjonalna naprawa anteny przez fachowca cyfra.tv jest szczególnie wskazana, gdy awaria dotyczy elementów zamontowanych na wysokości, na dachu lub elewacji, gdzie samodzielna ingerencja może być niebezpieczna. Pamiętajmy, że prawidłowo wykonany przegląd i serwis instalacji antenowej znacząco przedłuża jej żywotność i zapewnia bezproblemowy odbiór programów telewizyjnych.

Zaawansowane systemy i przyszłość odbioru telewizji

Technologia telewizyjna ciągle się rozwija, a wraz z nią ewoluują systemy antenowe. Coraz popularniejsze stają się rozwiązania pozwalające na integrację odbioru telewizji z domową siecią komputerową. Jednym z takich rozwiązań są multiswitche z funkcją IP, które oprócz dystrybucji tradycyjnego sygnału satelitarnego i naziemnego, pozwalają również na przesyłanie strumienia wideo przez sieć LAN. Dzięki temu możemy oglądać telewizję na komputerze, tablecie czy smartfonie, bez konieczności podpinania dodatkowego kabla. Innym trendem jest upowszechnianie się odbioru telewizji w standardzie 4K Ultra HD, który wymaga większej przepustowości łącza i tym samym stabilniejszego sygnału. W przypadku telewizji satelitarnej nie jest to większym problemem, ponieważ transpondery satelitarne oferują bardzo wysoką jakość sygnału, ale w telewizji naziemnej odbiór 4K może wymagać zastosowania anteny o lepszych parametrach lub precyzyjniejszego jej ustawienia. Warto również wspomnieć o rosnącej roli internetu w dystrybucji treści telewizyjnych. Wielu operatorów oferuje już usługi typu OTT (Over-The-Top), które dostarczają kanały telewizyjne przez łącze internetowe, całkowicie omijając tradycyjne anteny. Nie oznacza to jednak rychłego końca instalacji antenowych. W wielu regionach, szczególnie tych o słabej infrastrukturze internetowej, odbiór naziemny i satelitarny pozostaje głównym, a często jedynym, sposobem dostępu do telewizji. Ponadto, telewizja naziemna jest całkowicie bezpłatna, co dla wielu gospodarstw domowych ma fundamentalne znaczenie. Dlatego też montaż anteny satelitarnej i naziemnej, wykonany z zachowaniem wszelkich zasad sztuki instalatorskiej, pozostaje doskonałym i przyszłościowym rozwiązaniem, które zapewni dostęp do bogatej oferty programowej na długie lata. W razie jakichkolwiek wątpliwości lub problemów technicznych zawsze możemy zwrócić się o pomoc do profesjonalnych instalatorów cyfra.tv, którzy oferują swoje usługi na terenie całego kraju, w tym oczywiście na Mazowszu.